اگر انگیزه و وسوسه‌ای از طرف شیطان، تو را تحریک کند (که بدی را با بدی جواب دهید)، پس به خداوند پناه ببر که او خود، شنوای آگاه است.

سوره‌ی فصلت آیه 36:

«وَإِمَّا ینزَغَنَّک مِنَ الشَّیطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»

و اگر انگیزه و وسوسه‌ای از طرف شیطان، تو را تحریک کند (که بدی را با بدی جواب دهید)، پس به خداوند پناه ببر که او خود، شنوای آگاه است.

کلمه‌ی «نزغ» به معنای ورود در کاری به قصد فساد است و به وسوسه‌ی شیطان و تحریک او نیز نزغ گفته می‌شود. در این آیه و سه آیه‌ی قبل، چهار نکته برای منادیان راه خدا مطرح شده است:

در آیه‌ی 32 می‌فرماید: بهترین سخن، دعوت به سوی خداست، مشروط بر آن که دعوت کننده، خود اهل عمل و تسلیم فرمان خدا باشد.

در آیه‌ی بعد می‌فرماید: اگر در مسیر دعوت، با مخالفان روبرو شدی، با بهترین شیوه برخورد کن تا او را تغییر دهی، یا به گونه‌ای عمل کن که گویا همان مخالف، دوست صمیمی تو است و هیچ به روی خود نیاور.

در آیه‌ی بعد می‌فرماید: این نادیده گرفتن عداوت‌ها و دشمنی‌ها، نیاز به صبر دارد و مخصوص کسانی است که بهره‌ی بزرگی از کرامت و لطف خدا را دریافت کرده باشند.

در این آیه می‌فرماید: اگر شیطان تو را وسوسه کرد که با دشمن برخورد خشن داشته باش، به خدا پناه ببر.

وسوسه‌ی شیطان، «نزغ»، راه‌ها و ابزار و انواعی دارد:

گاهی از طریق ترساندن است. «الشیطان یعدکم الفقر» (بقره، 268)

گاهی از طریق زیبا جلوه دادن است. «زین لهم الشیطان اعمالهم» (نمل، 24)

گاهی از طریق وعده‌های تو خالی است. «یعدهم و یمنیهم» (نساء، 120)

گاهی از طریق دشمنی و کینه است. «یوقع بینکم العداوة و البغضاء» (مائده، 91)

* برانگیختن حس انتقام‌جویی در انسان، از شگردهای شیطانی است، ولی پاسخ دادن بدی‌ها با نیکی، از سفارشات الهی است. «ادفع بالتی هی احسن... امّا ینزغنّک»

* از وسوسه‌ی شیطان، هیچ کس حتی پیامبر در امان نیست. «و امّا ینزغنّک»

* وسوسه‌ی شیطان، دائمی است. («ینزغنّک» فعل مضارع و رمز استمرار است).

* هر عنصری که وسوسه‌گر باشد، شیطانی است. «من الشیطان نزغ»

* صبر نکنید که شیطان مسلط شود، با پیدا شدن کوچک‌ترین وسوسه، به خدا پناه ببرید. «من الشیطان نزغ»

* داروی وسوسه‌ی شیطان، پناهندگی به خدا و توبه است. «و امّا ینزغنّک فاستعذ باللّه»

* استعاذه، از ابزارهای عصمت انبیا است. «فاستعذ...»

* به کسی باید پناه برد که جامع همه‌ی کمالات و شنوا و آگاه باشد. «فاستعذ باللّه» (کلمه «اللّه» به معنای ذات مقدس است که تمام کمالات را داشته باشد)

* با این که خدا می‌داند، ولی ما باید ضعف و پناهندگی خود را با زبان و دل اظهار کنیم. «فاستعذ... السمیع العلیم»

* پناه خواستن از خداوند، بی‌پاسخ نمی‌ماند. «السمیع العلیم»

* تنها خداوند، شنوا و دانای مطلق است. «انّه هو السمیع العلیم»

باشگاه خبرنگار